Werkstuk Liedewij
Genre
‘Het leven van Liedewij, de maagd van
Schiedam’ is een hagiografie (of heiligenleven). Een hagiografie of
heiligenleven is de biografie van een heilige. Het woord hagiografie geeft ook
het literaire genre aan. Een hagiografie is een vorm van proza.
Kenmerken
Beschrijving leven
Een kenmerk van hagiografie is dat het leven
van een heilige wordt beschreven, historisch of biografisch. In Liedewij wordt
het leven van Liedewij van haar geboorte tot haar dood beschreven, met nog een
beetje extra informatie over de situatie voor haar geboorte (zoals over haar
ouders) en haar toestand na haar dood (zoals hoe haar lichaam eruit zag na haar
dood).
Bewondering
Dat er bewondering voor de omschreven heilige
wordt getoond is ook een kenmerk van hagiografie. In Liedewij wordt dat gedaan op
verschillende manieren, zoals het feit dat Liedewij’s voorspellingen vrijwel
altijd uitkwamen. Andere voorbeelden komen hieronder aan bod.
Overtuigen
In het verhaal van Liedewij zijn er mensen die
niets geloofden van Liedewij’s levensstijl, maar zij worden steeds overtuigd na
een interactie met Liedewij. Zo was er een dominicaan uit Utrecht die zekerheid
wilde over Liedewij. Hij testte haar door te vragen op welke manier Gods Zoon
mens was geworden. Liedewij antwoordde met de volgende vergelijking:
‘Uit
de zon ontspringen drie afzonderlijke stralen die samensmelten tot één straal. Deze stralen, breed aan de kant van de
zon, komen samen in één scherpe punt, die in een
huis binnendringt.’
Na de uitleg van deze vergelijking, wordt de
reactie van de dominicaan omschreven:
Toen
de dominicaan dit had aangehoord, zei hij dat hij nog nooit zon prachtige en christelijke vergelijking had gehoord
of gelezen. Voortaan wilde hij over Liedewij niets
anders horen of zeggen dan dat zij een waarachtige vriendin Gods was.
Dit is een goed voorbeeld van iemand die zowel
overtuigd is van Liedewij’s heiligheid als dat hij haar naderhand bewonderd.
Verlossen
Zo zijn er mensen geweest die hun leven
beterden of van de duivel werden verlost na advies of toedoen van Liedewij. Er
was eens een man die door de duivel ertoe was gezet om zichzelf te verhangen.
Liedewij raadde de kapelaan aan om verhanging als penitentie (boetedoening) op
te leggen. De duivel zou nooit willen dat iemand zijn boetedoening zou
volbrengen, dus de duivel stopte de man zichzelf te verhangen. Zo werd de man
verlost.
Ongelovigen worden gestraft
Soms zijn er ook mensen die niet geloofden dat
Liedewij heilig was of dat het onmogelijk was voor haar om in leven te blijven
op de manier waarop zij leefde, maar dat ook niet inzagen na een interactie met
Liedewij. Met deze mensen liep meestal slecht af.
Een voorbeeld hiervan zijn de soldaten die
Liedewij martelden. De soldaten waren dienaren van Filips van Bourgondië die naar
Schiedam was gekomen. De soldaten gingen later naar Liedewij. Zij beschuldigen
Liedewij van allerlei zaken, zoals dat zij s’nachts feest zou vieren, veertien
kinderen zou hebben en dat ze de maîtresse van de pastoor zou zijn. Ook sloegen
ze haar en scholden ze haar uit. Liedewij’s antwoord luidde:
‘Hoe
kunt u zo hooghartig zijn om geen rekening te houden met de wonderbaarlijke werken Gods die u aan mij kunt waarnemen,
terwijl u niet eens weet welk oordeel God over
u zal vellen.’
Nadat de soldaten weggingen uit Schiedam met
de hertog, stierven ze allemaal kort na elkaar.
Associatie
Een derde kenmerk van een hagiografie is de
associatie met andere heiligen of personages uit de Bijbel. Liedewij wilde zelf in de voetstappen van Jezus
treden. Ze vroeg God vaak om meer kwalen, omdat door haar lijden zielen uit de
hel werden gered. Hoe meer ze leed, hoe meer ze deelde in Gods genade. Door
Gods genade werd haar lijden draagzamer. Ze kreeg onder andere hemelse
visioenen en had uittredingen (zowel geestelijk als lichamelijk). Ze werd
bezocht door een engel die door God was gezonden die haar meenam naar allerlei
plaatsen bij haar uittredingen:
Liedewij
werd regelmatig naar allerlei plaatsen gevoerd: van de vreugden van hemel en aards paradijs tot de verschrikkingen
van hel en vagevuur, naar de heilige plaatsen in
Palestina, naar Rome en naar vele andere kerken en heiligdommen.
In het verhaal van Liedewij werd ook Gerrit de
heremiet (blz 73) genoemd. Gerrit was een jongeman die naar Liedewij kwam om
haar te vertellen dat hij een godvruchtig leven wilde leiden en vroeg haar om
voor hem te bidden. Ze was hier erg blij mee en voorspelde hem dat hij de
eerste drie dagen gebrek zou leiden, maar hij zou, als hij het volhield, na de
derde dag troost en genade ontvangen. Deze voorspelling kwam uit toen hij op de
avond van de derde dag hemels brood vond. Gerrit ging weg en vestigde zich in
het oosten van Egypte.
Gerrit had rond 1423 Liedewij al een tijd niet
gezien tijdens goddelijke beschouwingen. Het werd vernomen dat hij de reden
daarvan wist; Liedewij gaf zich buitenmatig over aan haar verdriet als één van
haar vrienden of familieleden stierf. Liedewij was eerst heiliger dan hij, maar
hij streefde haar voorbij in heiligheid.
Andere belangrijke Middeleeuwse kenmerken
Naast dat geloof een centrale rol speelt in
‘Liedewij’, is het geschreven in het Middelnederlands. Hoewel de meeste teksten
in die tijd in het Latijn werden geschreven, is het Middelnederlands een
kenmerk van Middeleeuwse literatuur.
‘Liedewij’ geeft informatie over de destijdse
maatschappij. Geestelijk deden niet alleen maar vrome dingen en er waren veel
mensen die zich slecht gedroegen. Wat mij ook opviel was de hoeveelheid en de
achteloze manier van het drinken van alcoholistische dranken. In de
Middeleeuwen was het gebruikelijk dat wijn en bier veel meer gedronken werd dan
bijvoorbeeld water, omdat water in de Middeleeuwen meestal vuil was.
Bijzonder/ kenmerkend
Hetgeen dat het verhaal van Liedewij vooral
bijzonder maakt is vooral Liedewij’s levensstijl. Het feit dat ze een ziekbed
had van ruim 38 jaar, na een tijd geen aards voedsel meer at, uittredingen had,
haar lijden zo geduldig droeg door Gods genade en dat ze in leven bleef met al
haar verschrikkelijke kwalen.
Wat ook bijzonder is kenmerkend is, was dat
Liedewij deelde in Gods genade. Hierdoor gebeurde allerlei bijzondere dingen.
Hoewel ze aan haar bed gekluisterd was, ontmoette ze veel verschillende mensen
en bezocht vele plaatsen (tijdens haar uittredingen). Ook gebeurden er veel
wonderen, vooral als ze armen hielp. Er werd ook veel nadruk gelegd op dat zij
rijkelijk beloond zou worden voor haar lijden na haar dood.
Conclusie
‘Het leven van Liedewij, de maagd van
Schiedam’ is een typische hagiografie (of heiligenleven). Het omschrijft het
leven van Liedewij, een vrouw die een ziekbed van ruim 38 jaar had. In haar
leven gebeurden veel opmerkelijke dingen. Er gebeurden vele wonderen tijdens
haar leven. Ze hielp de armen, bevrijdde zielen uit de Hel door haar lijden te
dragen en hielp mensen hun leven te beteren. Ze had visioenen en uittredingen,
waardoor ze allerlei plaatsen zag, zoals de Hel, Hemel en kerken.
Liedewij was een voorbeeld voor anderen om zoveel
mogelijk naar Gods wil te leven en dat je door te lijden zowel jezelf eerder
aan een plek in de Hemel helpt als andere zielen uit de Hel bevrijdt. Het
moraal is dat als je volgens Gods wil leeft (en misschien daarbij intens moet
lijden) dat zeker wordt beloond in het eeuwige leven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten